Pandemia COVID-19 a zachowania i nastroje konsumenckie

Dorota Dwornik20 kwietnia, 2020
79 3 minuty czytania
arrow down and collapsed wooden houses, small business, mortgage crisis, property prices falling, financial meltdown, economy crash during covid coronavirus pandemic concept

Wszyscy z dnia na dzień znaleźliśmy się w nieznanej nam dotąd sytuacji. Pandemia koronawirusa to nowe realia i ograniczenia. Po raz pierwszy w najnowszej historii stanęliśmy przed koniecznością zamknięcia się w domach, a zupełna zmiana sposobu życia była efektem konieczności dostosowania się do odgórnie narzuconych reguł. Przygotowania zaopatrzenia, konieczność pracy zdalnej czy organizacji czasu dzieciom. Jak sobie z tym radzimy i jak ten stan wpływa na nastroje konsumenckie w Polsce i na świecie?

Z materiału dowiesz się:

  • jak epidemia wpłynęła na rynki: krajowy i światowe,
  • dlaczego Chiny to modelowy przykład nastrojów konsumenckich w dobie COVID-19,
  • jakie są możliwe scenariusze po epidemii.

Sytuacja w Polsce

Polacy dość szybko i sprawnie dostosowali się do nowej, trudnej sytuacji, dobrowolnie lub w wyniku decyzji firm, poddając się kwarantannie i przechodząc na pracę zdalną, tam, gdzie było to możliwe. Nagle pojawiła się potrzeba zawieszenia wielu biznesów, zamknięcia sklepów, punktów usługowych, by ograniczyć kontakty międzyludzkie. Szybka reakcja jest wynikiem zarówno strachu, jak i dyscypliny wynikającej ze zrozumienia sytuacji, w tym jedynego sposobu na powstrzymanie choroby – dystansowania społecznego. Kantar informuje (zgodnie z Indeksem Dziennego Pomiaru Nastrojów), że wraz z postępem epidemii nastroje konsumenckie wyraźnie się pogarszają.

Dane Kantar pokazują, że w ostatnim miesiącu tylko 5% gospodarstw domowych zaobserwowało poprawę sytuacji finansowej, a 27% odczuło pogorszenie. Co więcej, nastroje nie są zbyt optymistyczne, gdyż 39% ankietowanych uważa, że sytuacja w następnym miesiącu raczej się pogorszy lub zdecydowanie się pogorszy, a zaledwie 6% oczekuje poprawy (połowa ankietowanych nie spodziewa się zmian). Jak to wpłynie na naszą zamożność? Otóż aż 84% badanych przez Kantar spodziewa się pogorszenia, a jedynie 5% poprawy materialnych warunków życia. 11% uważa że będą one takie same, jak obecnie.

Sytuacja na świecie – Chiny

Zmiana trybu życia codziennego, pracy okazuje się nie bez znaczenia dla naszych zwyczajów jako konsumentów. W trakcie epidemii wielu z nas odkryło w sobie nowe talenty, być może spróbowało po raz pierwszy gotowania czy pieczenia chleba. Jak Chińczycy zagospodarowali wolny czas? Według Kantar China Insights najczęściej wskazywanym przez ankietowanych sposobem zabijania czasu w trakcie epidemii w Chinach było oglądanie filmów (58%), krótkich wideo (56%) oraz telewizji (41%). Na gry (mobilne i online) zdecydowało się 39% badanych. Co ciekawe, aż 54% osób przyznało, że śpi dla zabicia czasu.

Według danych Kantar China Insights aż 84% konsumentów zdecydowało się wypróbować przynajmniej jedną nową usługę po raz pierwszy, najczęściej konsultacje medyczne online (34%), edukację online (33%) czy narzędzia do pracy zdalnej (29%).

I co dalej?

W trakcie konieczności długotrwałego zamknięcia w domu szczególnie ważne są pozytywne bodźce emocjonalne. Wśród nich często wymienia się potrzebę dobrych informacji oraz nadzieję na poprawę, wsparcie i podtrzymanie na duchu. Obrazy z Włoch – ludzi śpiewających i bawiących się na balkonach – udowadniają bardzo silną potrzebę jedności, solidarności oraz odskoczni od codziennych trudów. Równie silna wydaje się być potrzeba ludzi do spędzenia czas poza domem, gdy skończy się epidemia.

Według portalu Restaurant Business zmiany wywołane koronawirusem odmienią konsumentów branży gastronomicznej:

  • 45% konsumentów twierdzi, że obecnie je mniej fast foodów niż wcześniej.
  • 38% konsumentów twierdzi, że w przyszłości będzie w większym stopniu wspierać lokalne firmy.
  • 32% ankietowanych planuje więcej gotować.

Warto pamiętać, że wiele nawyków i udogodnień z pandemii może pozostać z konsumentami na znacznie dłużej.

Scenariusze na czas po epidemii

Co zostanie po koronawirusie w Polsce (i Europie)? Narodowa trauma, dziura w budżecie kraju, spadek PKB oraz element zwątpienia, czy jesteśmy jako kraj przygotowani na podobne kryzysy. Na poziomie konsumenckim nastąpi przewartościowanie. Zmienią się potrzeby, poziom i skłonność do konsumpcji. Wzrost e-commerce, usług VOD i rozrywki online, wyczulenie na bezpieczeństwo. W obecnej chwili są to jednak predykcje, a ich weryfikacja nastąpi za kilka miesięcy. Pytanie też, jakie piętno trwający kryzys odciśnie na globalnej gospodarce?

Po zakończeniu pandemii powinno nastąpić szybkie odbicie, jeśli uda się utrzymać potencjał gospodarczy państwa i możliwość wznowienia normalnej pracy i produkcji. Konieczne do tego będzie “utrzymanie się przy życiu” firm, ich zatrudnienia, możliwości finansowania. Wymagać to będzie prawdopodobnie wsparcia państwa. Z drugiej strony naturalną potrzebą społeczną, która nastąpi po wygaszeniu pandemii, będzie chęć odreagowania. Prawdopodobnie jednak będziemy mieć do czynienia z unikaniem konsumpcji, jaką dotychczas znaliśmy, wynikającym ze strachu i z niepewności wynikającej z kryzysu.

Kryzys będzie trwał wiele tygodni

Ludzie będą potrzebować pozytywnych bodźców, wsparcia, poczucia jedności i solidarności. Polska może jednak wyjść z kryzysu epidemicznego jako jeden z pierwszych krajów UE. Gospodarka mocno odczuje pandemię, ale nie wszystkie branże w tym samym stopniu. 

Pandemia zostawi po sobie ślad i zmiany w modelach konsumpcji, dlatego kluczowa jest rewizja dotychczasowych planów i przygotowanie na zmiany, być może brutalne. Przede wszystkim warto opracować plan działań odpowiadający na nowe potrzeby konsumentów. Bez wątpienia kluczowe są tu elastyczność i refleks, wymagające skróconej ścieżki decyzyjnej, oraz umiejętność wyjścia z typowej roli biznesu. Czas pandemii wymaga niezwykłe wyczulenia na emocje panujące w społeczeństwie. Każda próba dodatkowego zarobienia może spotkać się z wrogością. Celem więc powinna być chęć pomagania i reakcja na bezpośrednie potrzeby. Okres ten może być czasem dbania o biznes poprzez budowanie relacji z konsumentami, która zostanie doceniona w dłuższej perspektywie. Z drugiej strony już teraz należy rozpocząć planowanie działań o horyzoncie średnio- i długofalowym, mających zapewnić bezpieczny powrót na tory, gdy kryzys się zakończy. 

Źródła:

Tagi
Dorota Dwornik20 kwietnia, 2020
79 3 minuty czytania
Back to top button