Toalety miejskie a potrzeby mieszkańców – prozaiczne wyzwanie miast

O kwestii toalet miejskich zwykle nie myślimy, dopóki w najmniej oczekiwanym momencie nie złapie nas potrzeba… Dlaczego warto pochylić się nad tym tematem? Każdy z nas chciałby żyć w przyjaznej przestrzeni, która odpowiada codziennym potrzebom, a jednym z ważnych aspektów poczucia szczęścia w mieście jest dobra infrastruktura i zadbana okolica. W jaki sposób ogranicza nas brak toalet miejskich i jak można sobie poradzić z tym problemem? Przeczytajcie w poniższym artykule!

Polskie społeczeństwo szybko się starzeje, więc już niedługo potrzeby seniorów mogą stać się głównym motorem zmian – w końcu będą dotyczyły największej części obywateli. Dlatego już teraz musimy zmienić nasze myślenie o projektowaniu miast i zacząć dostosowywać przestrzenie w taki sposób, by każdy z nas mógł jak najdłużej cieszyć się aktywnością i samodzielnością w swojej okolicy.

Nie tylko dla seniorów

Z pozoru prozaiczna kwestia, jaką są toalety miejskie, ma jednak duże znaczenie dla codziennego funkcjonowania wielu grup społecznych. Obecnie nawet w dużych miastach publicznych toalet jest mało, co powoduje spore ograniczenia. Na trudności napotykają nie tylko seniorzy, którzy z wiekiem coraz częściej muszą korzystać z toalety, przez co mogą obawiać się oddalenia od domu, ale także osoby z niepełnosprawnością, dla których samo wejście do toalety miejskiej może być wręcz niemożliwe, choćby ze względu na schody lub wąskie drzwi.

Na problem z liczbą toalet na pewno zwrócą uwagę rodzice z dziećmi, bo nie da się zaplanować wyjścia z domu w taki sposób, by z perfekcją przewidzieć potrzeby fizjologiczne małych członków rodziny. Zwiększenie liczby toalet wpłynie również pozytywnie na sytuację kobiet w ciąży i osób z chorobami pęcherza, które – chcąc nie chcąc – są zmuszone do częstego korzystania z ubikacji. Po zsumowaniu liczby osób ze wszystkich wymienionych grup, okaże się, że brak toalet miejskich powoduje wykluczenie lub mocne ograniczenie możliwości naprawdę wielu mieszkańców. 

Kluczowe hasło – dostępność

Na pewno każdy z nas znalazł się kiedyś w sytuacji, gdy w pośpiechu poszukiwał toalety, lecz nie mógł znaleźć żadnej w pobliżu. Jak już zauważyliśmy, w większości miast jest ich bardzo niewiele, są zaniedbane lub płatne (zwykle w gotówce), co dodatkowo zniechęca ze skorzystania. 

Kluczem do dostępności jest więc powstanie większej liczby nowych toalet miejskich niż mamy obecnie, a dodatkowo wszystkie powinny zostać widocznie oznakowane, np. przez odpowiednie znaki przy chodnikach czy symbole na mapie miasta.

Dostępność to także elementy wyposażenia, które ułatwiają korzystanie z toalety osobom w różnym wieku i o różnych poziomach sprawności fizycznej. Szerokie drzwi, liczne uchwyty, miejsce na wózek – to tylko kilka z możliwych środków.

O jakie rozwiązania powinniśmy zadbać?

Oprócz niezadowalającej liczby toalet, należy też przyjrzeć się ich wyposażeniu, które przecież jest równie istotne. Co składa się na podstawy dobrze urządzonej toalety miejskiej?

• Wyraźne oznakowanie, również w alfabecie Braille’a;
• Przewijak dla niemowląt;
• Wygodny podjazd, odpowiednio duża przestrzeń, uchwyty i przyciski na niskiej wysokości dla osób z niepełnosprawnością;
• Czystość oraz uzupełnione środki higieniczne;
• Brak opłat albo dowolność w wyborze gotówki bądź płatności kartą;
• Automatyzacja, np. kranów i suszarek do rąk w toalecie, by unikać dotykania powierzchni przez wiele osób.

Potrzebujesz toalety publicznej w swojej okolicy? Oto, co możesz zrobić!

Nie powinniśmy skupiać się jedynie na wytykaniu problemów w naszej okolicy – możemy także aktywnie działać, w celu poprawy jakości życia korzystnej dla wszystkich. Jakie działania możesz podjąć jako mieszkaniec miasta z problemem niedostępnych toalet miejskich?

• Złożenie projektu na Budżet Obywatelski. W wielu miastach formalności związane z projektami można załatwić przez internet, więc nie ograniczają nas godziny działania urzędu! Co istotne, naszego wysiłku będzie wymagało zebranie co najmniej kilkunastu podpisów popierających projekt.
• Głosowanie na Budżet Obywatelski – to opcja dla zabieganych, którzy nie lubią załatwiać spraw urzędowych. Można mieć duży wpływ na swoją okolicę właśnie dzięki głosowaniu na wybrane projekty. Być może ktoś inny wpadł już na pomysł rozszerzenia infrastruktury toalet miejskich i wystarczy, że poprzemy go naszym głosem?
• Pismo do Urzędu – inną opcją jest wystosowanie pisma bezpośrednio do urzędu naszego miasta, najlepiej bezpośrednio do Wydziału Infrastruktury lub Wydziału Urbanistyki.
• Wiadomość do Radnego. Radni są wybierani przez mieszkańców miasta i powinni reprezentować ich interesy, dlatego warto skontaktować się bezpośrednio z jednym z członków Rady Miasta.

Ciekawe rozwiązania w Polsce…

Niektóre miasta dostrzegły problem z dostępnością toalet publicznych i już wprowadziły konkretne jego rozwiązania. Najczęściej stawia się na w pełni zautomatyzowane, czynne całodobowo, płatne toalety. 

W Poznaniu automatyczne toalety znajdziemy w ok. 20 lokalizacjach. Według dostępnych danych są one dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, natomiast brak informacji o przewijakach dla dzieci bądź osób ze specjalnymi potrzebami. W mieście wciąż istnieje też wiele toalet z obsługą, natomiast one bardzo często nie spełniają wymogów dostępności – prowadzą do nich schody, mają wąskie przejścia i kabiny oraz działają w ograniczonym zakresie czasowym (najczęściej w godzinach 8-16, a w niedziele są nieczynne).

W Warszawie postanowiono pójść o krok dalej i uczynić toaletę miejską nie tylko funkcjonalnym, ale również estetycznym miejscem, które nie zaburza spójności architektonicznej okolicy. Projektanci toalety w parku Agrykola zainspirowali się z jednej strony charakterystycznymi warszawskimi kioskami Ruchu, a z drugiej – modernistycznymi elewacjami kamienic. 

W efekcie powstał projekt ciekawy i odpowiednio przystosowany do potrzeb różnych grup społecznych. W parkowej automatycznej toalecie znajdziemy oznaczenia w alfabecie Braille’a, udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami, przewijak, a nawet… instrukcje głosowe przygotowane przez znanych aktorów – Magdalenę Cielecką i Andrzeja Chyrę. Według planów ma powstać kilkadziesiąt kolejnych takich miejsc.

…i na świecie

Najciekawsze światowe projekty toalet miejskich są odpowiednio dopasowane i spójne z okolicą, w której się znajdują. Na wyróżnienie zasługują przede wszystkim publiczne WC zlokalizowane wśród natury, np. przy szlakach turystycznych czy plażach, bo zadanie zaprojektowania toalety w takim miejscu jest wyjątkowo trudne. Projektanci muszą zadbać o to, by ubikacja nie zaburzała piękna natury.

Z tym zadaniem świetnie poradzono sobie np. w norweskim Ureddplassen. Tamtejszą toaletę The Telegraph okrzyknął najpiękniejszą publiczną toaletą na świecie. Forma tego niewielkiego budynku kojarzy się z kształtem morskiej fali, a więc idealnie współgra ze swoim otoczeniem – Morzem Norweskim.