Dzwony w kościele, które zakłócają spokój

Dzwony kościelne a przepisy

Bicie dzwonów kościelnych to zwyczaj towarzyszący wiernym od niepamiętnych czasów. Jednak dla niektórych dźwięk dzwonów może kojarzyć się z zakłócaniem ciszy i spokoju mieszkańców. Do podobnych wniosków doszedł Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska, który ograniczył możliwość wykorzystania elektronicznego dzwonu przez jedną z parafii. Ograniczenie odnosi się do zdarzeń wymienionych w ustawie Prawo ochrony środowiska. Wśród nich znajdują się:

• okazjonalne uroczystości, uroczystości i imprezy związane z kultem religijnym, 
• imprezy sportowe, handlowe, rozrywkowe,
• inne legalne zgromadzenia,

Dozwolone jest także stosowanie dzwonu do podawania informacji i komunikatów służących bezpieczeństwu publicznemu.

Melodie religijnie tylko w określonych sytuacjach 

Inspektor wskazał, że podczas kontroli przeprowadzonej w parafii stwierdził nieprawidłowości w zakresie przestrzegania przepisów ochrony środowiska. Elektroniczny dzwon, użytkowany przez parafię, wygrywa dźwięki melodii religijnych poza uroczystościami o charakterze religijnym. O godzinie 12 wygrywana jest melodia „Anioł Pański” (około 1,5 minuty), o godzinie 15 melodia „Jezu Ufam Tobie” (około 1 minuty) a o godzinie 21 Apel Jasnogórski (około 1,5 minuty). W tym czasie w parafii nie odbywają się msze, nabożeństwa czy inne uroczystości lub imprezy religijne, którym te dźwięki mogłyby służyć. 

Bicie dzwonów kościelnych symbolem zjednoczenia wiernych

Parafia odwołała się od wskazanej wyżej decyzji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku. W skardze domagała się uchylenia wskazanego wyżej zarządzenia. W ocenie parafii wygrywanie melodii jest jej odtwarzaniem w ramach imprez i uroczystości związanych z kultem religijnym, a tym samym nie doszło do złamania przepisów. Parafia podkreśliła, że odtwarzanie melodii religijnych o godzinach 12, 15 i 21 odbywa się w godzinach, w których Kościół od wieków duchowo jednoczył się z wiernymi, aby wspólnie móc się modlić. Dlatego też wzywanie wiernych do modlitwy w ten sposób jest zwyczajem, a nie łamaniem prawa.

Poziom hałasu nie ma znaczenia

Ograniczenie korzystania z dzwonów kościelnych obowiązuje niezależnie od tego, czy dopuszczalny poziom hałasu został przekroczony, czy też nie. Wprowadzenie przez ustawodawcę tego zakazu służy ochronie przed hałasem, ale również przed niechcianą informacją oraz zapewnieniu możliwości odpoczynku. Ponadto wygrywanie melodii o 12, 15 i 21 nie ma związku z uroczystościami i imprezami religijnymi. W tym czasie nie odbywają się bowiem w parafialnym kościele ani na terenie sąsiednim żadne uroczystości i imprezy o charakterze religijnym, takie jak: msze, procesje, nabożeństwa, festyny parafialne ani inne uroczystości i imprezy.

Dzwony kościelne jako instalacja 

Sąd oddalił skargę parafii i podkreślił w wyroku, że w rozumieniu przepisów elektroniczne dzwony stanowią instalację. W konsekwencji parafia, na terenie której są one posadowione, jest zakładem i dlatego emisja dźwięku – porównywalna z emisją hałasu z innych urządzeń elektronicznych – będzie podlegała rygorom przepisów. Wobec tego dzwony kościelne podlegają zakazowi używania, ponieważ znajdują się w publicznie dostępnym terenie miasta, wśród terenów zabudowanych.

Dźwięk dzwonów kościelnych uciszony przez prawo

Sąd uznał za słuszne stanowisko inspektora, że wygrywanie melodii religijnych o godzinach: 12, 15 i 21 nie ma związku z żadnymi uroczystościami religijnymi. Zaznaczył również, że kościół katolicki ma swobodę sprawowania kultu. Parafia ma zatem prawo do używania instalacji nagłaśniających w miejscach publicznych uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym. Jednak bicie dzwonów kościelnych poza wskazanymi zdarzeniami jest sprzeczne z przepisami Prawa ochrony środowiska. 

Źródła:

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 24 kwietnia 2019 r., sygn. akt II SA/Gd 14/18

Dz.U.2019.0.1396 t.j. – Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska